islamiyet de ''Acelecilik ve Teenni'' Konularının Açıklanması
Yüce Allah buyuruyor:
İnsan aceleci (bir yapıda) yaratıldı. (Enbiya - 37)
Sınav gereği yapısında acelecilik duygusu olan insan genelde sabırsızdır.
Bu nedenle çabuk daralır, bunalır, sıkılır ve aklına takılan bir şeyin
hemen oluvermesini ister. Ancak kulun acele etmesi ile tabii ki Allah acele
etmez ve her şey takdir edilen vaktinde olur.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Teennî Allah‘tan ve acelecilik şeytandandır. (Beyhâkî)
Teennî nedir?
Teennî acelecilik ve tembellik gibi iki aşırı ucun tam ortasıdır ve Allah
katında sevimli olanı budur. Çünkü teennî ile hareket eden kimse yapacağı
işin sonunu düşünür, ne getireceğinin, ne götüreceğinin hesabını yapar ve
fevri (ani) kararlardan kaçınıp sağduyusu ile hareket eder.
Teennî Allah’tan olduğu için sonu hayırlı olur. Çünkü teennî ile hareket
edene Allah yardım eder ve işini kolaylaştırır. Acelecilik ise şeytandan yani
şeytanın dürtüleri ile olduğu için acele edenlerin işi zorlaşır ve sonu hayırsız
olur.
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Ey insanlar! Yavaş olun, çünkü acelecilikle doğruya ulaşılmaz. (Buhârî - Müslim - Nesâî)
Peygamberimiz (s.a.v.) buyuruyor:
Acele eden, hata eder. (Tirmizî)
Güncel olay haline gelen trafik kazalarının pek çoğu, genelde iki taraftan
birinin aceleciliğinden kaynaklanmaktadır. Acele eden kimse çoğunlukla
hata eder ve sonunda pişman olur ama ne yazık ki bu pişmanlığını ya
maddi zararla ya sakat kalma ile ya da hayâtı ile ödemek zorunda kalır.
Sevgili Peygamberimiz bizlere her işimizde teennî ile yani düşünerek,
araştırarak ve gereğinde istişare yaparak (danışarak) hareket etmemizi
tavsiye ediyor.
Özellikle meslek seçimi, iş kurma, işe girme, ev alma, evlenme ve bo-
şanma gibi hayat maratonunun keskin virajlarında, acelecilikten kaçınmalı
ve teennî ile hareket etmelidir.
Ancak! Her şeyin istisnası (ayrıcalığı) olduğu gibi aceleciliğin de istisnası
olduğundan,
Yüce Allah buyuruyor:
Rabbinizin bağışlamasına ve takvâ sahipleri (günahlardan sakı-
nanlar) için hazırlanan, genişliği gökler ve yer kadar olan cennete ko-
şuşun. (Âl-i İmran - 133)
Bu âyet-i kerîmede, “koşuşun” emri acele edin anlamına geldiğinden,
bazı konularda acele edilmesi zorunludur. Şöyle ki;
İslâm dışı sapık ideolojileri ve din karşıtı rejimleri benimseyenlerin, bu
tür sapıklıklardan kopup İslâm’a dönmede ve tevbe etmede acele etmeleri
farzdır.
Alkol, kumar, uyuşturucu, fuhuş, faiz, yalan, rüşvet ve dedikodu gibi
Allah’ın yasakladığı günahları işleyenlerin, bu günahlardan kopup tevbe
etmede acele etmeleri farzdır.
İnandığı halde beş vakit namazı terk edenlerin namaza başlamada
acele etmeleri farzdır.
Annesi ve babası ile dargın olup ilişiği kesenlerin, onlarla barışmada
acele etmeleri farzdır.
Amca, dayı, hala, teyze ve kardeş gibi en yakın akrabaları ile dargın
olup ilişiği kesenlerin de bu yakın akrabaları ile barışmada acele etmeleri
vâcibtir.
Komşusu, arkadaşı ve din kardeşi ile dargın olanların da barışmada
acele etmeleri sünnettir.
Evlenme çağına gelen kız ve erkeğin İslâm’a uygun talipleri çıkınca,
evlenme konusunda acele etmeleri sünnettir.
Borçlu olanların borcun ödeme tarihi geldiğinde, borçlarını ödemede
acele etmeleri vâcibtir.
Doktorların ve sağlık görevlilerinin, hayâti tehlikesi olan ağır hastalara
müdahale etmede acele etmeleri vâcibtir.
Ölen bir müslümanın yıkanıp kefenlenmesi ve cenaze namazının kılı-
nıp kabre defin edilmesi farz ve bu konuda acele edilmesi sünnettir.
Acelecilik ile Teennî, gaz ve fren pedalları gibidir ve her ikisi de gereklidir.
Önemli olan bunları yerinde kullanmaktır. Çünkü gaz yerine frene ve
fren yerine gaza basmak ne derece sakıncalı ve tehlikeli ise acele edilmesi
gereken yerde teennî etmek ve teennî edilmesi gereken yerde acele etmek
aynı derecede sakıncalı ve tehlikelidir